Kiedy mówimy o cięciu cesarskim mówimy również o bliźnie zwiazanej z tym zabiegiem chirurgiczny. Obecnie szacuje się że ponad 40% porodów w Polsce kończy się właśnie cesarskim cięciem a w Anglii statystyki mówią średnio o 1 porodzie na 4.
Czym jest więc sama blizna?
Krótko mówiąc jest zmiana skórna powstała w skutek procesu gojenia się rany pooperacyjnej. Podczas operacji cięcia cesarskiego uszkodzeniu/nacięciu podlega kolejno skóra, tkanka podskórna, powięź, mięśnie, otrzewna, macica oraz pęcherz płodowy. W wielu wypadkach cesarskie cięcie nie jest planowane i wykonywane w dużym pośpiechu, kiedy zagrożone jest życia dziecka lub mamy. Wówczas często mamy do czynienia z blizną bardziej asymetryczna niż podczas operacji planowanej. Źle gojaca sie rana i/lub niesymetryczna często ma wpływ na zdrowie nowej mamy zarówno fizyczne (chociażby na bóle kręgosłupa) jak i psychiczne ze wzgl na wygląd blizny.
Etapy gojenia się blizny sa 3.
Pierwsza faza to faza zapalna która rozpoczyna się w momencie nacięcia i trwa 3 dni. W tej fazie zostaje aktywowany układ krzepnięcia, który ma za zadanie wytworzenie skrzepu. Skrzep chroni ranę przed nadmiernym odwodnieniem oraz stanowi ochronę przed bakteriami, wirusami itp. Kolejnym etapem w tej fazie jest napływanie komórek odpowiedzialnych za odporność, których zadaniem jest produkcja substancji bakteriobójczych oraz usunięcie martwych tkanek z okolicy rany. Ostatnim etapem fazy zapalnej jest utworzenie strupa, którego absolutnie nie można zrywać.Druga faza to faza proliferacji, która zaczyna się w 4 dniu i trwa do około 3 tygodni od momentu przecięcia ciągłości skóry. W tej fazie powstaje tkz ziarnina - czyli tkanka łączna bogata w sieć naczyń krwionośnych. Do wytworzenia ziarniny potrzebne są fibroblasty, czyli komórki znajdujące się w warstwie skóry właściwej. Odpowiedzialne są one za produkcję kolagenu, elastyny oraz kwasu hialuronowego. Ziarnina zastępuje pierwotny skrzep. Na brzegach rany gromadzą się komórki naskórka, które przyczyniają się do zamknięcia uszkodzonej rany. Trzecia faza zwana jest fazą remodelingu i to ostatni etap który może trwać nawet do 2 lat po operacji. W tym etapie dochodzi do powstawania blizny.
Zrosty
Podczas gojenia się tkanki może dojść do zrośnięcia niektórych struktur ze sobą i w ten właśnie sposób powstają zrosty. Niestety operacje w obszarze jamy brzusznej cechują się dużym prawdopodobieństwem powstania zrostów - literatura podaje że nawet do 80%. Objawami wynikającymi z nieprawidłowego zrastania się blizny w obszarze jamy brzusznej mogą być: wzdęcia, zaburzenia perystaltyki jelit, przewlekłe dolegliwości bólowe w jamie brzusznej, a nawet niedrożność jelit. Zrosty po cesarskim cięciu mogą być przyczyną również wielu dolegliwości uro-ginekologicznych takich jak: dyspareunia (czyli bolesny stosunek ), bolesne miesiączkowania, bóle w podbrzuszu, bóle miednicy. Zrosty mogą również powodować problemy z funkcjonowaniem pęcherza moczowego takimi jak: nietrzymanie moczu, pęcherz nadreaktywny, lub częste infekcje.
Jednym ze sposobów zapobiegania powstawaniu zrostów jest praca z blizna tak zwana jej mobilizacja. Praca z blizna wspomaga/polepsza również jej wyglad i niweluje objawy takie jak swędzenie, zaczerwienienie, nadwrażliwość lub niedoczulica w miejscach dookoła blizny jak i samej blizny. Dlatego warto udać się do fizjoterapeuty i z nią popracować.
Kiedy wiec udac sie do fizjoterutki uro-ginekologicznej?
Im wcześniej zgłosimy się do fizjoterapeutki tym lepiej. Po cesarskim cięciu powinno odczekać sie okres 6 tygodni. Praca na świeżej bliźnie jest dużo łatwiejsza i szybciej osiąga się cel, ponieważ tkanki są bardziej plastyczne w porównaniu do blizny kilkunastoletniej, która może posiadać liczne zrosty. Nie oznacza to jednak że panie które rodziły kilka lub kilkanascie lat temu za pomocą cesarskiego cięcia nie mogą pracować z blizną. Chciałabym podkreślić tutaj że z każdą blizną można pracować.
Mobilizacja blizny
Mobilizację stosuje się w celu zmniejszenia widoczności oraz zmiękczenia blizny, poprawy ruchomość tkanek położonych w jej pobliżu oraz aby wpłynąć na pracę mięśni brzucha. Dzięki mobilizacji poprawiamy wygląd blizny, zmniejszamy dolegliwości bólowe, swędzenie, uczucie ciągnięcia a przede wszystkim zapobiegamy/zmniejszamy możliwość powstawania zrostów. Mobilizować bliznę zaczynamy po jej całkowitym zagojeniu, czyli po 6 tygodniach od porodu. Sa jednak sytuacje kiedy praca z blizna jest przeciwwskazana, a będzie to wówczas gdy:rana jest niezagojona, kiedy jeszcze występują strupy, gdy występuje stan zapalny, opuchlizna lub wysięk.
Na dzień dzisiejszy fizjoterapeutki stosuja rozne techniki mobilizacji blizny od akupunktury, suchego igłowania, baniek chińskich, plastrowanie, po techniki czysto manualne. Osobiście kieruje sie zasada ze praca z blizna nie powinna boleć dlatego stosuje techniki Sharon Wheeler zwane ScarWork.
Dużo pacjentek pyta o automobilizacje blizny przed przyjściem do gabinetu dlatego głównie polecam techniki powierzchniowe takie jak głaskanie całej powierzchni brzucha cala dłonia oraz głaskanie jednym palcem samem blizny w prawa i lewa strone. Zalecamy również stosowanie kremów lub pasków silikonowych po zakończeniu fazy drugiej czyli około 4-6 tyg gdyż nie ma/nie powinno być już wtedy strupów. W tym okresie można również zacząć suche szczotkowanie - tylko bardzo delikatnie i nie bezpośrednio na bliźnie. Dołączam również ćwiczenia głębokiego oddychania przeponowego w celu ruszenia całej tłoczni brzusznej oraz spacery na świeżym powietrzu. Ważne jest aby nie podrażniać blizny przerostowej/zgrubiałej lub keloidów (bliznowce), wiec jesli nie jesteś pewna czy twoja blizna jest właśnie taka, możesz zapytać położnej na spotkaniu lub skontaktować z fizjoterapeutka.